Menu dodatkowe
  • ółążść‡

Zegar

Statystyki

Brak własnych statystyk

Początki

Ważnej arterii rzecznej, jaką tworzy od zarania dziejów San - zawdzięczają Bieliny swe powstanie. Zalążkiem osady stała się przystań u zbiegu dwóch rzek - Sanu i jego dopływu Tanwi. Przystań ta nosiła nazwę "Targowisko", które w miarę upływu czasu rozrosło się w stację dla statków rzecznych. Długosz w swym dziele "Liber Beneficjorum" nazwał miejsce  "Targowisko" - "Szan przewosz" co oznacza przewóz na Sanie. Zarówno "Targowisko" jak i "Szan przewosz" dotyczyły terenu dzisiejszych Bielin. Z biegiem czasu, rozwinęła się budowa statków rzecznych, która umożliwiła wymianę towarów, powstało flisactwo, jako dodatkowe zajęcie mieszkańców osady.

Zarówno nazwa "Targowisko" jak i "Szan przewosz" nie utrzymały się. Słowo Bieliny ma swój źródłosłów od pojęć związanych z przymiotnikami: "biały", "biel", "jasny". Istnieje na ten temat szereg wersji mniej lub więcej prawdopodobnych. Jedna z nich, przekazywana z pokolenia na pokolenie wiąże nazwę z jasnymi, piaszczystymi, okolicznymi glebami - inna - z nazwą przyziemnej byliny (tussilaga - farfara), potocznie nazywanej podbiałem.

Archeologiczne badania nad wykopaliskami z terenu wsi, ujawniły liczne groby z urnami, świadczące o wczesnym osadnictwie dawnej puszczańskiej osady. Niemniej jej początki nie są dokładnie znane. Pewne hipotetyczne notatki, dotyczące przeszłości Bielin, zwarte zostały w kronice kościoła bielińskiego. I jakkolwiek nie zostały one potwierdzone dokumentami, mogą uchodzić za wiarygodne. Dotyczące one współbrzmienia nazwiska wodza Leby z nazwą bielińskiego jeziora – Lebiedienka. Nadto kronika podaje, że pierwotny osadźca Bielin wywodził się z ojczyzny zwanej Lebedies.

Osada rozwijała się na bazie handlowej portu rzecznego. Z czasem z osady nadrzecznej, Bieliny przekształciły się w jednostkę administracyjną. Kto i kiedy lokował tę wieś i na jakim prawie - nie wiadomo.

Pierwszą wiadomość o właścicielu Bielin podaje Długosz, który wzmiankuje o dziedzicu Janie Jugoszowskim herbu Habdank, właścicielu nie tylko Bielin ale i Bielińca, Glinianki i wielu innych miejscowości. Brat Jana – Kielcius, był bielińskim proboszczem. Działo się to na przełomie XV i XVI wieku.

Na początku XVII wieku Bieliny stały się własnością podczaszego ziemi przemyskiej Stanisława Ulińskiego. Lata pięćdziesiąte XVIII wieku, przyniosły kolejną zmianę właściciela Bielin. Stała się nią Elżbieta Anna Dulska, córka Michała Korybuta Wiśniowieckiego a żona ordynata Zamojskiego, wojewodzina smoleńska. To ona była fundatorką okazałego, murowanego, barokowego kościoła w Bielinach. W wieku XIX, Bieliny znalazły się w posiadaniu hrabiów Mniszchów. Jeden z braci, hrabia Alfons, był fundatorem klasztoru Zgromadzenia Sióstr Dominikanek w Bielinach, które sprowadzono w 1869 roku. Po śmierci dwóch braci Aleksandra i Alfonsa właścicielką Bielin była hrabina Jadwiga; Mniszchowa, jednakże wkrótce (około roku 1892) sprzedała Bieliny księciu Swierykieło. W tym samym roku, Swierykieło sprzedał Bieliny dziedzicowi z Wojsławia Stefanowi Sękowskiemu. Po 19 latach (rok 1911) Sękowski sprzedał Bieliny księciu Smolińskiemu. W dwa lata później Smoliński odsprzedaje Bieliny Witoldowi Czartoryskiemu – księciu. Czartoryscy włodarzyli Bielinami do 1944 roku, po czym w ramach reformy rolnej dobra ich zostały rozparcelowane.

Tak więc Bieliny uznać należy za dawną wieś szlachecką. Prócz dawniejszego zatrudnienia znacznej części ludności we flisactwie, większość mieszkańców uprawiała niezbyt żyzne, piaszczyste ziemie. Z nadmiaru rąk do pracy trudniono się również przemysłem rodzimym. Było nim koszykarstwo, które zaczęsto uprawiać początku XIX wieku. Wyroby wikliniarskie poszukiwane i zbywanie nie tylko w kraju ale i w szeregu państw – Niemcy, Francja, Włochy Skandynawia, Kanada USA i inne. Jak już wyżej wspomniano, ziemie uprawne stanowią przeważnie piaski. Znacznie urodzajniejsze, znajdują się w zasięgu wylewu Sanu zwane nadrzecznymi madami. Sporo jest gleb podmokłych (np. przysiółek Mokradło). Poważny odsetek upraw stanowią łąki zwane „isep”. Równinny charakter powierzchni zdecydował o kształcie zabudowy, stąd też Bieliny były od początku typową wielodrożną osadą. 

XX wiek

W 1902 r. Wybudowano wikariat, a w1906 roku plebanię, które służą do czasów obecnych.

Działania I wojny światowej nie ominęły Bielin. Strategiczne położenie wsi nad Sanem spowodowało, że front ustabilizował się na dłużej. Na skutek ostrzału, artyleryjskiego spłonęło kilka domostw uszkodzono kościół, klasztor, budynek dworski. Dochodziło do częstych grabieży i niszczenia ludzkiego mienia.

Okres międzywojenny zaznaczył się w Bielinach stagnacją gospodarczą. Z braku zakładów przemysłowych były wsią rolniczą. Dodatkowym zubożeniem ludności stał się kryzys gospodarczy lat trzydziestych. Wyraz dezaprobaty wobec stosunków ekonomicznych w kraju dali Bielinianie, uczestnicząc w buncie chłopskim 1937 roku. W tym czasie kilka rodzin sprzedało swoje gospodarstwa i wyjechała na kresy wschodnie. Niemniej ostatnie lata okresu międzywojennego zaznaczyły się pewnym ożywieniem inicjatywy społecznej ( np. powstanie Kółka Rolniczego).

Okres okupacji hitlerowskiej to jedno pasmo ucisku (ściągnie kontyngentów, wywózka do przymusowych prac, eksterminacja ludności żydowskiej, zsyłki do obozów, łapanki itp.). Terror okupanta stał się powodem powstania ruchu oporu o różnych orientacjach politycznych (np. AK i BCh). Znajdował on licznych zwolenników, znajdując korzystne warunki konspiracyjne w okolicznych lasach. Bieliny podobnie jak inne gromady stały się areną akcji dywersyjnych. (podpalenia młyna i in.). Za dywersyjną działalność partyzantów zatrzymano 65 osób i rozstrzelano w biłgorajskim obozie.

7 sierpnia 1944 roku, do Bielin wkroczyły pierwsze odziały radzieckie. Walki o uzyskanie przyczółków na Sanie trwały kilka dni. Pierwsze miesiące nowej władzy na terenie Bielin przebiegały niespokojnie. Znalazły upust dawne porachunki, zatargi, waśnie. Stopniowo, w miarę upływu czasu społeczeństwo poczęło wchodzić w nurt pokojowej stabilizacji, organizowano kursy dokształcające, rozparcelowano majątek dworski, powstał Urząd Pocztowy, pobudowano agronomówkę, Dom Ludowy, powołano do życia Spółdzielnię Produkcyjną, zelektryfikowano wieś, uruchomiono cegielnię, otworzono Zasadniczą Szkołę Rolniczą, oddano do użytku nowy budynek szkolny i inne.

W latach osiemdziesiątych powstały kaplice filialne w Bielińcu i Gliniance oraz kaplica na cmentarzu w 1991 r. 

W milenium męczeńskiej śmierci św. Wojciecha w 1997 r. świątynia bielińska otrzymała przywilej diecezjalnego sanktuarium św. Wojciecha nadany przez Ks. Bp. Prof. Wacława Świerzawskiego. Zaś w roku 2000 była jednym z 14 kościołów stacyjnych Diecezji Sandomierskiej.

Święta

Wtorek, I Tydzień Adwentu
Rok B, II
Dzień Powszedni

Wyszukiwanie

Blok reklamowy

Licznik

Liczba wyświetleń:
1498990